Asgari Ücret Devlet Desteği Uygulaması Netleşti

2016 yılında uygulanacak olan asgari ücretin brüt 1.647,00 TL/ay Net (AGİ dahil) 1.300,99 TL olması ile birlikte asgari ücrette yaklaşık yüzde otuzluk bir artış oldu. İşçilik maliyetine yansıyan bu artışla birlikte iş dünyası tarafından hükümetten asgari ücret artışına bağlı olarak vergi ve sigorta primi desteği talep edilmişti.

Asgari ücretle çalışanların yoğunlukta olduğu küçük ve orta ölçekli işletmelerin desteklenmesi amacıyla 5510 sayılı Kanuna geçici 68 inci madde eklenerek işletmelere sigorta primi desteği sağlandı. Bu hüküm ile asgari ücrette 1 Ocak 2016’dan itibaren geçerli olarak yapılan artış kapsamında işverene Hazine tarafından sağlanacak olan desteğin tutarı ve uygulama esasları belirlenmiştir.

Yasada yer alan işçi başına 100 TL destekten işçi sayısı sınırlaması olmaksızın borcu olmayan tüm özel sektör işyerleri yararlanacaklardır.

5510 Sayılı Kanununa Geçici 68.maddesinde  “2015 yılının aynı ayına ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde prime esas günlük kazancı 85 TL ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısını geçmemek üzere, 2016 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,2016 yılı Ocak ila Aralık ayları/dönemleri için günlük 3,33 TL ile çarpımı sonucu bulunacak tutar, bu işverenlerin Kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilir ve bu tutar Hazinece karşılanır.” Şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Söz konusu düzenleme 5510 sayılı Kanun’un 4/a maddesi (eski SSK’lılar) kapsamında, haklarında uzun vadeli sigorta kolları (SGDP Kapsam dışı) hükümleri uygulanan sigortalı çalıştıran işverenler için geçerlidir. Bu hükmün kamu idarelerine ait kadro ve pozisyonlarda 4/a kapsamında çalışan sigortalılar için uygulanması mümkün değildir.

2016 yılında yeni işe başlayanlar
2016 yılı içinde ilk defa 5510 sayılı Kanun kapsamına alınan işyerlerinden bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının, 2016 yılı Ocak ila Aralık ayları/dönemleri için günlük 3,33 TL ile çarpımı sonucu bulunacak tutar, bu işverenlerin Kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilecektir. 2016’da açılan işyerlerine ilişkin destek hesaplamasında kişi sayısı ya da ücret tutarı sınırlaması bulunmamaktadır.

Eski işletmeler
2015 yılında faaliyette bulunan işverenler açısından öncelikle, 2016 yılı aylık prim bildirgelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam “prim ödeme gün sayısı”nın dikkate alınması gerekmektedir. Buna göre 2016 yılında verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının günlük 3,33 TL ile çarpımı sonucu bulunacak tutar, bu işverenlerin Kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilecektir. Bu destek 2016 yılı Ocak ila Aralık ayları/dönemleri için geçerlidir. Ancak bunun bir üst sınırı da bulunmaktadır.

Üst sınır 2015 yılının aynı ayında bildirilmiş olan toplam prim ödeme gün sayısı olacaktır. Ama 2015’in aynı döneminde tüm çalışanlara ilişkin prim ödeme gün sayısı değil sadece prime esas günlük kazancı 85 liranın (aylık kazanç 2.550 liranın) altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısının dikkate alınması gerekmektedir.

Buna göre 2016 yılının ilgili ayının prim ödeme gün sayısı toplamı, 2015 yılının aynı ayında bildirilen, prime esas günlük kazancı 85 liranın altında olanların prim ödeme gün sayısından az ise 2016’nın ilgili dönemine ilişkin aylık prim bildirgesindeki prim ödeme gün sayısı toplamı 3,33 lira ile çarpılarak bulunan tutar işverenin o aya ilişkin ödeyeceği prim tutarından mahsup edilecektir. 2016 yılının ilgili ayının prim ödeme gün sayısının daha fazla olması durumunda ise 2015 yılının ilgili ayında bildirilen, prime esas günlük kazancı 85 liranın altında olanların prim ödeme gün sayısı ile 3,33 liranın çarpılması sonucu bulunan tutar işverenin kuruma ödeyeceği prim tutarından mahsup edilecektir.

Bu karşılaştırmanın 2016 yılında her ay için ayrı ayrı yapılması gerekmektedir.

Yine de bir örnekle açıklamak sanırız daha kolay anlaşılmasını sağlayacaktır. Örneğin 2016 Şubat ayı prim bildirgesinde toplam “prim ödeme gün sayısı”nın 1.000 olduğunu varsayalım. Şubat 2015’te ise; prime esas günlük kazancı 85 liranın altında olanların prim ödeme gün sayısı toplamı 700 olsun. Bu durumda Şubat 2016 dönemine ilişkin destek tutarı 2.331 lira (700 x 3,33) olarak hesaplanacaktır. Şubat 2015’te prime esas günlük kazancı 85 liranın altında olanların prim ödeme gün sayısının 1.200 olması durumunda ise destek tutarı 3.330 lira (1.000 x 3,33) olacaktır. Bu tutar Şubat 2016 dönemi aylık prim bildirgesine ilişkin olarak Kuruma ödenecek prim tutarından düşülecektir.

Bu uygulamada bir önceki yılın aynı ayına ilişkin olarak aylık prim ve hizmet belgesi verilmemiş olması hâlinde bildirim yapılmış takip eden ilk aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgesindeki bildirimler esas alınır.

2015 yılından önce 5510 sayılı Kanun kapsamına alınmış ancak 2015 yılında sigortalı çalıştırmamış işyerleri içinse sirkülerimizin “1. 2016 yılında yeni işe başlayanlar” başlıklı bölümündeki hükümler uygulanacaktır.

Sigortalı ve işveren hisselerine ait sigorta primlerinin Devlet tarafından karşılandığı durumlarda işverenin ödeyeceği sigorta priminin Hazinece karşılanacak tutardan az olması hâlinde sadece sigorta prim borcu kadar mahsup işlemi yapılır.

Destekten yararlanamayacak işverenler
İşverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili 2016 yılına ilişkin olarak;
– Aylık prim bildirgelerini yasal süresi içerisinde vermediği,
– Sigorta primlerini yasal süresinde ödemediği,
– Denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan soruşturma ve incelemelerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalının fiilen çalışmadığı durumlarının tespit edilmesi,
– Kuruma prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunması durumunda destekten yararlanamayacaklardır.

Ayrıca 2016 yılı Ocak ila Aralık aylarına/dönemlerine ilişkin yasal süresi dışında Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar için de bu madde hükümleri uygulanmayacaktır.

Ancak Kuruma olan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını 6183 sayılı Kanun’un 48. maddesine göre tecil ve taksitlendiren işverenler bu tecil ve taksitlendirme devam ettiği sürece destekten yararlandırılacaktır.

Muvazalı işlem yapalanlar tespit edilecektir
– Mevcut bir işletmenin kapatılarak değişik bir ad, unvan ya da bir iş birimi olarak açılması,
– Yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması,
– Şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi,

gibi Hazine katkısından yararlanmak amacıyla muvazaalı işlem tesis ettiği anlaşılan işyerlerinden Hazinece karşılanan tutar gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte geri alınır ve bu işyerleri Hazine desteğinden yararlanamazlar. Aynı yaptırım sigortalıların prime esas kazançlarını 2016 yılı için eksik bildirdiği tespit edilen işyerleri için de uygulanacaktır.